پرداخت مبتنی بر بلاکچین یا سیستم‌های پرداخت بلاکچین شامل پردازش پرداخت از طریق فناوری بلاکچین است. با این روش، پرداخت‌ها کم‌هزینه، ایمن و سریع پردازش می‌شوند و به طور کلی بدون در نظر گرفتن فاصله بین فرستنده و گیرنده، انتقال پول را تسهیل می‌کنند.
بلاکچین (Blockchain) به یک مجموعه پایگاه اطلاعات توزیه‌شده و دیجیتالی اتلاق می‌شود که در سری‌های زمانی منظم، اطلاعاتی به آن اضافه می‌شود. به زبان ساده‌تر یک نظام ثبت اطلاعات است که داده (Data)ها را با امنیت بسیار بالا به گونه‌ای ذخیره و نگهداری می‌کند که امکان هک و اعمال تغییر در آنها به صفر برسد.
جدای از این، پرداخت در بستر بلاکچین تنها محدود به تراکنش‌های ارزهای دیجیتال نیست. به این معنی که این فناوری می‌تواند از پرداخت‌های چندین ارز مانند دلار آمریکا، دلار کانادا و غیره پشتیبانی کند.
بلاکچین به زنجیره‌ای از بلوک‌ها اشاره دارد. بلوک‌ها حاوی سوابق دیجیتالی بوده و دارای یک مهر زمانی از هرگونه تراکنش یا تبادل داده در شبکه توزیع رایانه‌ها هستند. یک “بلوک” مانند یک شناسه منحصر به فرد، دارای هش رمزنگاری است. هر بلوک حاوی هش خود و همچنین هش بلوک قبلی به همراه داده‌هایی است که زنجیره بلاک را به هم متصل می‌کند.
هر زمان که تراکنش جدیدی اتفاق می افتد، یک بلوک جدید به بلاکچین اضافه می‌شود. هر تراکنش ابتدا باید توسط تمام گره‌های شبکه تایید شود و گره‌ها باید از طریق سازوکار اجماع برای تایید یک تراکنش به اجماع برسند. بلاک‌چین‌های مختلف از مکانیسم‌های اجماع مانند اثبات کار، اثبات سهام و غیره استفاده می‌کنند.
بلاکچین مزایای متعددی مانند شفافیت و امنیت را ارائه می‌دهد، بنابراین یک فناوری بسیار مناسب برای صنعت پرداخت و حوزه مالی است. در ادامه مقاله بیشتر به پرداخت بر پایه بلاکچین می‌پردازیم.
بلاکچین خدمات پردازش پرداخت بین‌المللی سریع، ایمن و کم‌هزینه (و سایر تراکنش‌ها) را با استفاده از دفتر کل توزیع شده و رمزگذاری‌شده تسهیل می‌کند که بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌های گزارشگر و دفاتر تسویه، تأیید صحت بی‌درنگ تراکنش‌ها را فراهم کند. فناوری بلاکچین در ابتدا برای پشتیبانی از ارز دیجیتال بیت‌کوین مورد استفاده قرار گرفت، اما اکنون برای کاربردهای مختلفی که شامل بیت‌کوین نمی‌شود، مورد بررسی قرار گرفته‌است. شکل زیر چند نمونه از مزایای آن را ارائه می دهد:
با سیستم پرداخت فعلی نیاز به واسطه وجود دارد. برای پرداخت باید از چندین واسطه و مجوز عبور کرد، مانند درگاه پرداخت، حالت صرافی، صادرکننده و غیره. با وجود اینکه واسطه‌ها مسئول حفظ اصالت پرداخت‌ها هستند، اما ایرادات زیر را دارند:
1- خدمات آنها قابل شارژ است.
2- زمان تراکنش را افزایش می دهد.
در حالی که سیستم‌های پرداخت مبتنی بر بلاکچین ویژگی‌های زیر را موجب می‌شود:
1- تسویه راحت‌تر معاملات
2- حفظ اصالت معاملات بدون حضور واسطه‌ها
3- تسهیل نقل و انتقالات یا پرداخت های همتا به همتا
4- ذخیره داده های تراکنش به صورت ایمن
5- ایجاد سریع یک کیف پول رمزنگاری‌شده و استفاده از آن برای پرداخت
این مزایای پرداخت مبتنی بر بلاکچین همچنین بانک‌ها را ترغیب کرده‌است تا تراکنش‌های بلاکچین را در سیستم خود معرفی کنند و از مزایای زیر برخوردار شوند:
سهولت انجام معاملات
حل و فصل سریع آنها
حذف واسطه ها از سیستم پرداخت
یکی از مهم ترین مزایای فناوری بلاکچین، سطح بالایی از شفافیتی است که ارائه می‌دهد. جزئیات تمام تراکنش‌هایی که از طریق شبکه بلاکچین انجام می‌شوند؛
1- در بلاکچین ذخیره می‌شوند.
2- تغییرناپذیر هستند.
3- برای همه قابل‌مشاهده هستند.
از این رو، هنگام پرداخت، لازم نیست نگران ذخیره هر نوع اطلاعاتی باشید زیرا آنها در بلاکچین ذخیره می‌شوند و در عین حال از یکپارچگی داده‌ها ایمن می مانند.
از آنجایی که هر بلوک حاوی هش خود و هش بلوک قبلی است، از نظر زمانی به هم مرتبط هستند. از این رو، هیچ کس نمی‌تواند سوابق موجود در بلاکچین را دستکاری کند، زیرا هر تغییری قابل‌مشاهده است.
پرداخت‌های مرزی (برون‌مرزی) همانطور که از اسمشان پیداست زمانی اتفاق میافتند که گیرنده و پرداخت‌کننده در دو کشور مختلف ساکن باشند. انجام پرداخت‌های مرزی از دیرباز یک حوزه مشکل‌ساز بوده است و با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده‌است. به عنوان مثال:
1- واسطه‌های متعددی درگیر هستند.
2- روش حاضر ممکن است شانس تقلب را کاهش دهد، اما به دلیل دریافت پورسانت هزینه بیشتری دارد.
3- مدت‌زمان پردازش پرداخت طولانی می‌شود، زیرا پرداخت‌های بین مرزی برای تراکنش‌های موفقیت‌آمیز ممکن است یک تا پنج روز طول بکشد.
4- مقررات امنیت داده‌های شخصی شفاف و مشخص نیست.
5- نوعی از عدم شفافیت وجود دارد.
ام با با بلاکچین می توان:
1- انتقال وجه از یک کشور به کشور دیگر را بسیار سریع انجام داد. سیستم های پرداخت بلاکچین می‌توانند زمان پردازش پرداخت را از چند روز به چند ساعت کاهش دهند.
2- واسطه‌ها را در فرآیند پرداخت کاهش داد، زیرا بلاکچین صحت و سقم پرداخت‌ها را با شفافیت بالایی تضمین می‌کند.
3- از امنیت پرداخت‌ها و اطلاعات اطمینان حاصل کرد زیرا تمام داده‌های تراکنش روی بلاکچین تغییرناپذیر است.
بیایید این مورد را با یک مثال مرور کنیم. Ripple (XRP)به عنوان یک واسطه ارز دیجیتال برای تسهیل تراکنش‌های بین‌مرزی یکپارچه عمل می‌کند. اگر شخصی از ایران بخواهد به یکی از دوستانش در ایالات متحده پول بپردازد، پول با واحد ریال به عنوان XRP منتقل می شود و شخص در ایالات متحده آن را به عنوان USD (دلار آمریکا) دریافت می کند.
اتوماسیون با قراردادهای هوشمند یک مزیت بزرگ است، به ویژه برای افرادی که کسب و کارها و شرکت ها را اداره می کنند. قراردادهای هوشمند می توانند:
زمان پرداخت را کاهش دهید
کمک به تسهیل پرداخت های فوری
جریان های پرداخت را خودکار کنید.
هنگام نوشتن قراردادهای هوشمند باید تمامی شرایط انتقال وجه را ذکر کرد. پس از احراز اعتبار مورد نیاز، مبلغ مورد نظر به طور خودکار پرداخت می‌شود.
فرض کنید شرکتی یک سازنده محتوا را برای ارائه محتوا استخدام می‌کند. زمانی که فرد وظیفه‌ای که بر عهده دارد را انجام می‌دهد و به پایان می‌رساند، حق‌الزحمه وی به صورت خودکار پرداخت می‌شود.
در این مقاله از مزایای پرداخت مبتنی بر بلاکچین را گفتیم. در مقاله بعدی از نحوه عملکرد سیستم‌های پرداخت مبتنی بر بلاکچین صحبت خواهیم‌کرد.
