اقتصاد، پول و روش‌های پرداخت از عصر حجر تا الان دستخوش تغییرات زیادی بوده‌اند و به عبارتی همه این‌ها شاخص‌های کلیدی پیشرفت ما به عنوان گونه انسان هستند. روش‌های اولیه پرداخت نشان از شیوه زندگی ابتدایی ما داشتند. به همین ترتیب شیوه‌های رایج پرداخت حال حاضر هم که بر اساس فناوری‌های پیشرفته طراحی شده‌اند، نمادی از دستاوردهای تکنولوژی حال حاضر هستند.
گرایش‌های اصلی پرداخت دیجیتالی
دیجیتالی شدن پرداخت‌ها جهشی بزرگ به سمت دستیابی به روش‌های پرداخت راحت، سریع و ایمن بود. احتمالا ما تا حد زیادی به این هدف نزدیک شده‌ایم. پرداخت‌های دیجیتالی در بازه زمانی چهار تا پنج سال گذشته شاهد پیشرفتهای گسترده‌ای بوده‌اند و به نظر می‌رسد که ما در آینده شاهد تغییرات بیشتری در این حوزه خواهیم بود.
در چنین موقعیتی بررسی گرایشاتی که پیش روی ما خواهند بود، بسیار هیجان انگیز است. در این مقاله ما قصد داریم همه گرایشات پرداخت‌های دیجیتالی را که به نظر می‌رسد شاهد استقبال خوبی باشند، از نزدیک بررسی کنیم.
1- احراز هویت بایومتریک
پیش‌بینی می‌شود که احراز هویت بایومتریک در سال 2023 به جزء جدایی ناپذیر پرداخت‌های دیجیتال تبدیل خواهدشد. این روش احراز هویت، خصوصیات ظاهری و منحصربه فرد شخص را بررسی می‌کند و شامل اسکن اثر انگشت، تشخیص چهره، تشخیص عنبیه، آنالیز ضربان قلب و بررسی ساختار رگ‌ها است.
با افزایش خطر سرقت هویت و کلاهبرداری، احراز هویت بایومتریک می‌تواند تبدیل به گزینه‌ای مطمئن و قابل‌اعتماد در پرداخت‌های دیجیتال در سال 2023 شود. حتی آمار هم نشان از همین امر دارد. بنا بر آمار منتشر شده در سایت paymentscardsandmobiles.com هزینه‌های جهانی در استفاده از کارت‌های پرداخت تا پایان سال 2023 به حدود 45 میلیارد دلار خواهد رسید.
از آنجایی‌که احراز هویت بایومتریک کارآیی و امنیت و دقت را در یک بسته با هم ترکیب می‌کند، روشی منحصر به فرد و مهم در پرداخت‌های دیجیتالی است. این روش احراز هویت منحصر به فرد است چون ویژگی‌های منحصر به فرد افراد را بررسی می‌کند. این عامل همچنین وفاداری و اعتماد مشتریان را به همراه دارد.
نسل Z: نسلی وفادار به فناوری‌های نوین
ابتدا لازم است نسل Z را تعریف کنیم. اصطلاح نسل Z به گروهی از افراد جامعه اطلاق می‌شود که بین سال‌های 1999 الی 2012 ( 1378 الی 1390) متولد شده‌اند. و به عبارتی این نسل دنیای دیجیتال نیز هستند.
طبق آمار سایت mccrindle.com در سال 2022 جمعیت نسل Z به حدود 2 میلیارد نفر در سراسر جهان رسیده است. این تغییر در ساختار جمعیت دنیا اهمیت زیادی دارد چرا که اکنون بیشتر جمعیت جهان نسلی عجین با فناوری و یا در معرض فناوری هستند.
این نسل وابستگی بیشتری به فناوری‌ها و خدمات پیشرفته، اتوماتیک، سریع‌تر و کارآمدتر دارند و در نتیجه تقاضا برای سیستم‌های پرداخت دیجیتال در 2023 شاهد رشد روزافزونی خواهد بود.
2- از کارت به کد
در گذشته حساب‌های بانکی به سادگی از طریق ترکیب تصادفی ارقام منحصر به فرد روی کارت‌ها، شناسایی می‌شدند. با وجود این EMV ( یوروپی، مسترکارت و ویزا کارت) به تدریج روند پرداخت‌های بانکی را با کمک فناوری‌های پیشرفته‌تر، امن‌تر و کامپیوتری شده‌تر بهبود بخشیدند. آن‌ها برای استفاده از کدهایی که بعد از هر تراکنش تغییر می‌کنند، معروف هستند. استفاده از این کدهای موقت، امنیت حساب‌های بانکی را به سرعت و به صورت جهشی افزایش دادند. این مثال به ما نشان میدهد که چگونه کدها می‌توانند نحوه مدیریت سیستم‌های حساب‌های بانکی را شکل دهند.
علاوه بر این، آینده کارت‌های پلاستیکی تحت الشعاع خدمات پرداخت پیشرفتهای قرار می‌گیرد که روش‌های راحت‌تر و یکپارچه‌تری را برای انتقال و ذخیره پول ارائه می‌دهند.
3- افزایش تقاضا برای پایانه‌های فروش سیار- موبایل پوز (Mobile Point of Sale)
از آنجایی‌که کسب و و کارها به کمک پایانه‌های فروش سیار (mPOS) از مکان‌های فیزیکی(مغازه، فروشگاه، دفتر)رها شدند، انقلابی در کسب و کارها به حساب می‌آید. پایانه‌های فروش سیار این امکان را در اختیار صاحبان کسب و کار قرار می‌دهند که در مکان‌های مختلفی همچون کنسرت‌ها، نمایشگاه‌ها، کافه‌های سیار و … به سیستم یکپارچه پرداخت متصل باشند و به مشتریان خود خدمت‌رسانی کنند.
مزایای این نوع از پایانه‌های فروش فقط به این موضوع منحصر نمی‌شود. آن‌ها همچنین تفاوت بزرگی در فرآیند پرداخت‌های فروشگاه‌ها ایجاد کرده‌اند. پایانه‌های فروش سیار فرآیند پرداخت را با جایگزین کردن قسمت‌های مرکزی صندوق‌ها با کارکنان مجهز به موبایل پوزکه فروش را به صورت سیار انجام می‌دهند، ساده‌تر و منعطف‌تر ساخته‌اند.
پوزهای سیار به احتمال زیاد در دنیای پرداخت‌های دیجیتال، پرطرفدارتر هم خواهند شد و آمار هم نشان‌دهنده همین موضوع است. طبق آمار جهانی پایانه‌های فروش سیار بین سال‌های 2022 تا 2026 شاهد 19 درصد رشد تقریبی خواهند بود.
4- پرداخت با اسپیکرهای هوشمند
دستیارهای خانگی یا اسپیکرهای هوشمند به کاربران خود اجازه می‌دهند که دستورات صوتی را به بلندگو بدهند و در ازای آن پاسخ صوتی دریافت کنند. این دستورات صوتی می‌تواند موارد متعددی را مانند دریافت بروزرسانی پیش بینی آب و هوا، بروزرسانی وضعیت ترافیک، سفارش غذا یا تاکسی گرفتن را ، دربر بگیرد.
بسیاری از غول‌های تکنولوژی بر روی تولید اسپیکرهای هوشمند سرمایه‌گذاری کرده‌اند. آمازون اولین بلندگوی هوشمند خود را در سال 2014 روانه بازار کرد و گوگل هوم و اپل به ترتیب در سال 2016 و 2017 به آمازون پیوستند.
اسپیکرهای اولیه بسیار ابتدایی بودند و فقط به گوشی‌های موبایل محدود می‌شدند ولی با گذر زمان و با رشد دیجیتال سازی خانه‌ها، اسپیکرهای هوشمند هم بیشتر مورد توجه قرار گرفتند.
برای درک بهتر وضعیت اسپیکرهای هوشمند، به برخی از آمار نگاهی می‌اندازیم. بر اساس آمار منتشر شده در سایت Statista سی و پنج درصد از کاربران اسپیکرهای هوشمند، از آن‌ها برای خرید محصولاتی همچون مواد غذایی، لباس و مواد مورد نیاز خانه استفاده می‌کنند.
جالب توجه است که حدود 28 درصد از کاربران از این دستگاه‌های هوشمند برای ارسال پول یا پرداخت مستقیم پول استفاده می‌کنند. این درصد زیاد نیست، چرا که به دلایل نگرانی از امنیت پرداخت، تعداد اندکی از افراد از اسپیکرهای هوشمند خود برای پرداخت‌های مالی استفاده می‌کنند.
این نگرانی در مورد امنیت این دستگاه‌ها گسترده است و طبق بیانیه مطبوعاتی منتشر شده در (TNS)، هفتاد و چهار درصد از کاربران نگران امنیت پرداخت‌های مالی توسط دستیارهای صوتی هستند. آن‌ها همچنین عنوان کردند که امکان دارد به دلیل همین نگرانی، پرداخت‌های خود را از این دستگاه‌ها متوقف کنند.
حتی با وجود این مسائل، از آنجایی‌که نام‌های بزرگی همچون گوگل، آمازون و اپل در حال سرمایه گذاری بر روی ساخت اسپیکرهای هوشمند پیشرفته هستند، می‌توان آینده خوبی برای این دستگاه‌ها متصور می‌شود.
علاوه بر این، آمار نیز حاکی از آینده روشنی برای پرداخت‌های مالی از طریق اسپیکرهای هوشمند است و پیش بینی می‌شود که استفاده از اسپیکرهای هوشمند به سرعت از 18.4 میلیون کاربر در 2017 به 77.9 میلیون کاربر تا 2023 افزایش خواهد یافت.
5- امنیت سطح بالا به کمک هوش مصنوعی و یادگیری ماشین (Machine Learning)
امنیت مهمترین عنصر در پرداخت‌های مالی است و کاربران همواره ترجیح می‌دهند که روش پرداختی را استفاده کنند که امنیت بالایی دارد. به همین دلیل است که تکنولوژی‌های مرتبط با پرداخت‌های مالی بدون توسعه امنیت سطح بالای محصولات قادر به پیش‌روی در این صنعت نخواهند بود.
بانک‌ها هر روز جزئیات فراوانی از مشتریان و داده‌های مرتبط با پرداخت‌ها را دریافت می‌کنند. آن‌ها برای شناسایی تهدیدات احتمالی در کسری از ثانیه، از یادگیری ماشینی (ML) کمک می‌گیرند.
یادگیری ماشین اولین گام رسیدن به هوش مصنوعی است. بانک‌ها به طور مستمر نرم‌افزارهای خود را با تراکنش‌های مختلف و جدید تغذیه می‌کنند. نرم‌افزارها یک مجموعه از تراکنش‌ها را انتخاب می‌کنند و به کمک یادگیری ماشین، تراکنش‌های کلاهبرداری را بدون معطلی شناسایی می‌کند. هر چه نرم‌افزارها تراکنش‌های بیشتر و بیشتری را دریافت کنند، در شناسایی تراکنش‌های کلاهبرداری بهتر عمل می‌کنند. بهترین مثال برای این موضوع زمانی است که پیامی از بانک خود دریافت می‌کنید مبنی بر اینکه آیا یک تراکنش توسط شما انجام شده است یا خیر؟ این پیام هشدار دهنده به بانک و کاربر کمک می‌کند تا از حادثه‌ای بزرگ جلوگیری کنند. این پیام‌ها توسط انسان ارسال نمی‌شود بلکه نرم‌افزاری که بر اساس یادگیری ماشین کار می‌کند، پیام‌ها را ارسال می‌کند.
6- پرداخت‌های بدون تماس
پرداخت بدون تماس یکی دیگر از روش‌های پرداخت هستند که در سال 2023 شاهد رشد سریع آن خواهیم بود. همانطوری که از نام آن پیداست، این پرداخت بدون تماس و در اکثر مواقع فقط از طریق گوشی‌های هوشمند اتفاق می‌افتد و نیازی به کشیدن کارت و وارد کردن رمز ندارد. در نتیجه سریع‌تر و راحت‌تر است. هنگام استفاده از کارت در دستگاه‌های کارتخوان (با تماس مستقیم)، اطلاعات دارنده حساب به دستگاه کارتخوان منتقل می‌شود و در نتیجه می‌توان گفت که خطر نشت یا دزدی اطلاعات بسیار بالاست ولی در پرداخت بدون تماس با بهره‌گیری از ممیزی‌های سمت سرور امنیت بالاتری را به نسبت قبل شاهد هستیم.
بسیاری از شرکت‌های بزرگ همچون سامسونگ؛ اپل و گوگل، سیستم پرداخت بدون تماس خود را راه‌اندازی کرده اند: سامسونگ پی، اپل پی، گوگل پی.
در این سیستم‌ها فقط کافی است که اپلیکیشن مربوط به آن را دانلود کرده و روی گوشی نصب کنید، کارت بانکی خود را به آن اضافه کنید و در انتها گوشی هوشمند خود را در نزدیک دستگاه گیرنده قرار دهید تا پرداخت انجام شود. بسیاری از این سیستم‌ها از تکنولوژی NFC به همین منظور استفاده می‌کنند . به همین دلیل این نوع به پرداخت به پرداخت NFC نیز معروف است.
پرداخت‌های NFC در بسیاری از کشورها استفاده می‌شود. به عنوان مثال سیستم حمل و نقل کشور چین از این تکنولوژی به خوبی استفاده می‌کند. به همین ترتیب، ما شاهد استفاده از پرداخت‌های NFC در ایستگاه‌های مترو و اتوبوس لندن هستیم. در ژاپن از این تکنولوژی در جهت دریافت اطلاعات در کارت‌های شناسایی استفاده می‌شود.
تحقیقات صورت گرفته در مجله تحلیل و محاسبات با بررسی مجموعه‌ای از امور مالی بانک‌ها و موسسات مالی بریتانیا به عنوان مثال پیش بینی می‌کند که 36 درصد از کل پرداخت‌ها تا سال 2027 از طریق کارت‌های غیر تماسی مبتنی بر NFC انجام خواهد شد.
البته با توجه به اینکه در پرداخت بدون تماس مبتنی بر NFC اطلاعات حساب به سمت پذیرنده ارسال می‌شود همچنان واهمه نشت و سرقت اطلاعات وجود دارد.
7- پیشی گرفتن کیف پول‌های موبایلی
بر اساس گزارش منتشر شده در Payments Dive، تعداد کاربران کیف پول‌های موبایلی در سال 2021 حدود 2.8 میلیارد نفر بوده است و پیش بینی می‌شود که این تعداد به 4.87 میلیارد نفر در سال 2025 برسد و این عدد همواره در حال رشد خواهد بود. کیف پول موبایلی چیزی به جز یک اپلیکیشن تلفن همراه نیست که سعی دارد از کیف پول فیزیکی واقعی پیروی کند.
با کمک کیف پول موبایلی کاربران می‌توانند برای سایر کاربران پول ذخیره، ارسال و دریافت کنند. کاربرد کیف پول‌های موبایلی به این کارها خلاصه نمی‌شود و با کمک آن‌ها می‌توان بسیاری از پرداخت‌های دیگر را نیز انجام داد. به عنوان مثال قبض‌های خدماتی (آب، برق، گاز و …) را تسویه کرد، بلیط هواپیما، اتوبوس، مترو، قطار، کنسرت و … خرید، جایزه گرفت و … .
طبق تحقیقات Juniper ارزش تراکنش‌های صورت گرفته در کیف پول‌های موبایلی تا سال 2023 به حدود 49 میلیارد دلار خواهد رسید. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌های بزرگ مثل اپل، گوگل و سامسونگ اقدام به ارائه کیف پول موبایلی نموده‌اند تا بخشی از این تراکنش‌ها را به خود اختصاص دهند. با این حال این کیف‌ها مختص به این برندها و شرکت‌ها هستند ولی به نظر می‌رسد در سال‌های آتی، شرکت‌های بیشتری سعی خواهند کرد که کیف پول مختص خود را ایجاد کنند.
شرکت‌ها می‌توانند به کمک کیف پول موبایلی میزان استفاده مشتری را تشخیص دهند. بازیگران مختلفی در کیف پول‌های موبایلی نقش ایفا می‌کنند: به عنوان مثال کیف پول را گوگل طراحی می‌کند؛ کارت‌های وفاداری و کارت‌های اعتباری توسط شرکت‌های دیگری ارائه می‌شوند. همچنین کسب و کارهای زیاد دیگری وجود دارند که از همان کیف پول گوگل استفاده می‌کنند.
به زبانی ساده‌تر، یک کیف پول موبایلی شامل مولفه‌‌های مختلفی است که با هم کار می‌کنند تا خدمات پرداختی آسان، سریع و بدون پول نقد را ارائه دهند.
8- الان بخر، بعدا پرداخت کن! (BNPL)
BNPL مخفف Buy Now, Pay Later است. طبق مطالعه صورت گرفته توسط Juniper، در حال حاضر حدود 360 میلیون کاربر BNPL وجود دارد و پیش بینی می‌شود تعداد این کاربران تا سال 2027 به 900 میلیون نفر برسد.
الان بخر، بعدا پرداخت کن (BNPL) یک تامین‌کننده مالی کوتاه مدت است که به مصرف کنندگان اجازه میدهد خرید خود را انجام دهند و بعدها هزینه آن را پرداخت کنند. استفاده از این سیستم به دلیل مقرون به صرفه بودن و فرآیند پرداخت راحت آن، سرعت گرفته است. اجرای این سیستم همچنین به صاحبان کسب و کارها کمک می‌کند که میزان فروش خود را به حداکثر برسانند و درآمد خود را افزایش دهند. BNPL روشی مناسب برای همه طرف‌های درگیر آن از مشتری، صاحبان کسب و کار و وام دهندگان است.
بدون شک این روش به جذب مشتریان جوان عاشق خرید و مشتریان مسن‌تر که کارت اعتباری ندارند، ادامه خواهد داد و از این رو روش BNPL این قابلیت را دارد که جایگزین روش‌های اعتباری سنتی شود.
نتیجه‌گیری
آینده در اختیار پرداخت‌های دیجیتال خواهد بود. در سال‌های آینده، ما شاهد انتقال روش‌های پرداخت پول نقد فیزیکی به روش‌های پرداخت دیجیتالی و جامعه‌ای بدون پول نقد خواهیم بود. بیش از اینکه این انتقال به طور کامل به پایان برسد، بسیاری از گرایشات جدید در پرداخت‌های دیجیتال پدیدار خواهند شد و از بین خواهند رفت. این گرایشات نقشی حیاتی در شکل دادن به روش‌های پرداخت آینده ما خواهند داشت. بسیاری از گرایشاتی که در این مقاله از آن‌ها نام بردیم نیز نقش عمده‌ای در این فرآیند ایفا خواهند کرد.
هایپراپلیکیشن واید با توجه به همین رویکرد برای نخستین بار در جهان امکان پرداخت بدون تماس نرم‌افزاری را میسر ساخته تا در صدد تحقق امنیت، سهولت و سرعت بیشتر در این روند برآید.
