حرکت به سوی جامعه های بدون پول نقد

پول نقد پادشاه است! از آنجایی که دنیا در حال حرکت به سمت جامعه‌ای بدون پول نقد است این نقل قول با تهدید جدی روبرو شده است. گرایشات مالی اخیر نشان از جایگزینی پول نقد فیزیکی با پول دیجیتال دارند. بسیاری از کشورها فعالانه، در حال تلاش برای حذف پول نقد از گردش مالی خود هستند و سوئد در این زمینه پیشتاز است.

پول نقد در جایی دیگر پادشاه نیست! به همین دلیل است که سوئد به عنوان پیشگام جامعه بدون پول نقد شناخته شده است. سالهاست که اتوبوسها پول نقد دریافت نمی‌کنند. 900 شعبه از 1600 شعبه بانکهای سوئدی سپرده نقدی نمی‌پذیرند.

اما گرایش به پرداختهای بدون پول نقد فقط شامل سوئد نیست. نمودار زیر نشان دهنده افزایش تراکنشهای بدون پول نقد طی سالها در مناطق مختلف است.

روند صعودی این نمودار به وضوح نشان از این است که به زودی دنیا به جامع‌های بدون پول نقد تبدیل خواهد شد. با وجود این، مردم سوالات زیادی در ذهن خود دارند؛ از جمله: 

دقیقا جامعه بدون پول نقد چیست؟

انواع مختلف پرداخت‌های غیر نقدی که جامعه را به سمت بدون پول نقد رهسپار خواهند ساخت، چیست؟

در این مقاله، ما به تمام این سوالات با جزئیات کامل پاسخ خواهیم داد. بنابراین اجازه دهید بدون هیچ مقدمه‌ای شروع کنیم.

جامعه بدون پول نقد چیست؟

جامعه بدون پول نقد را می‌توان به سادگی به عنوان مفهومی اقتصادی یا حالتی توصیف کرد که در آن تمام تراکنش‌های مالی از طریق انتقال اطلاعات دیجیتال به جای اسکناس یا سکه فیزیکی انجام می‌شود.

اگر به تاریخ نگاهی بیاندازیم، خواهیم دید که جوامع بدون پول نقد از زمانی که جوامع بشری در مراحل اولیه شکل‌گیری خود بودند، وجود داشته‌اند. بسیاری از روش‌های مبادله (همانند معاملات پایاپای معروف) که فراگیر هم بودند، از این روش تبعیت می‌کردند.

امروزه پرداخت‌های غیر نقدی به لطف کارت‌های نقدی، اعتباری، اپلیکشن‌های کیف پول همراه و دستگاه‌های کارتخوان، اپلیکشن‌های موبایل بانک‌ها، بانکداری اینترنتی و… به راحتی ممکن شده‌اند.

انواع پرداخت‌های غیر نقدی

روش‌های مختلفی برای پرداخت بدون پول نقد وجود دارد. در اینجا یک به یک آنها را بررسی خواهیم کرد:

کارت‌های بانکی

کارت‌های بانکی مانند کارت‌های اعتباری یا نقدی، از پر استفاده‌ترین روش‌های پرداخت غیر نقدی در سرتاسر دنیا هستند. این کارت‌ها مزایای مختلفی از جمله پرداخت امن و ساده و بسیاری از موارد دیگر را دارند.

یکی از بزرگترین مزایای کار‌‌ت‌های بانکی می‌توان به امکان استفاده از آن‌ها در انواع مختلف پرداخت‌های دیجیتال اشاره کرد. به عنوان مثال کاربر می‌تواند اطلاعات کارت بانکی خود را در کیف پول دیجیتالی تلفن همراه یا دیگر اپلیکیشن‌های پرداخت دیجیتال ذخیره کند و به کمک آن، پرداخت‌های غیر نقدی خود را انجام دهند. همچنین می‌توان از کارتهای بانکی در خریدهای آنلاین، در دستگاه‌های کارتخوان، تراکنش‌های آنلاین و … استفاده کرد.

اپلیکشن‌های کیف پول موبایلی

اپلیکشن‌های کیف پول موبایلی به دلیل سرعت، امنیت و راحتی استفاده به سرعت در سرتاسر دنیا مورد توجه قرار گرفتند. این اپلیکشن‌ها به کاربر امکان واریز، دریافت و ذخیره پول را می‌دهند. کاربر به راحتی می‌تواند با اتصال حساب بانکی خود به این اپلیکشن‌ها به کیف پول خود پول واریز کند یا پول را در کیف پول خود ذخیره کند. همچنین او می‌تواند با وارد کردن شماره موبایل، آیدی ایمیل یا اسکن QR کد، برای دوستان، اقوام خود یا هر کسی که می‌خواهد پول بفرستد. علاوه بر این کاربر می‌تواند قبض‌های موبایل، برق و آب و … خود را با کیف پولش پرداخت کند یا سایر پرداخت‌های خود را انجام دهد.

پرداخت‌های بدون تماس

پرداخت بدون تماس، روشی سریع، راحت و مطمئن است و از آنجایی که در هنگام پرداخت‌های بدون تماس وارد کردن هرگونه کد یا امضایی صورت می‌گیرند، کاربرد آنها بسیار ساده است. 

در نوعی از این مدل پرداخت کاربر می‌تواند با قرار دادن کارت بانکی خود بر روی دستگاه کارتخوان، مبلغ خرید خود را پرداخت کند. این مدل پرداخت قابل پیاده‌سازی در انواع کارتهای بانکی همچون کارت‌های اعتباری، نقدی می‌باشد و عمدتاً با تکنولوژی های NFC و RFID کار می‌کند.

علاوه بر استفاده از کارت، پرداخت بدون تماس مبتنی بر تکنولوژی NFC با اتصال به کیف پول موبایلی قابل استفاده می‌باشد به این منظور کافی است که کاربر گوشی خود را در نزدیکی دستگاه پذیرنده (مکان‌های مختلفی همچون فروشگاه‌ها، جایگاه‌های سوخت، عوارضی‌ها و پارکینگ که دارای سیستم پرداخت بدون تماس NFC هستند) قرار دهد تا پرداخت انجام شود.

سال‌هاست که تکنولوژی‌های NFC وRFID در دنیا استفاده می‌شوند و مشکلات متعددی از قبیل (تامین سخت‌افزار، هزینه هنگفت استقرار، امکان تقلب و عدم کارکرد بر روی تمام دستگاه‌های هوشمند) بر روی این تکنولوژی‌ها موجب شد تا در شرکت آریاکو راهکاری ساده و ارزان با استفاده از سخت‌افزارهای موجود در تمامی دستگاه‌های هوشمند مبتنی بر روش پرداخت بدون تماس را به جهانیان معرفی نماید.

هایپر اپلیکیشن واید تازه‌ترین محصول آریاکو، کیف پول الکترونیک موبایلی است که امکان پرداخت بدون تماس (بی‌سیم) را برای موبایل‌ها و تبلت‌های اندروید و IOS فراهم کرده است. راهکار واید با استفاده از تکنولوژی‌های Nearby امکان پرداخت بدون تماس را با حداکثر امنیت در اختیار کاربران قرار می‌دهد.  این کیف پول در دو نسخه دارندگان کیف پول و پذیرندگان (صاحبان کسب و کار) عرضه شده است که امکان پرداخت پول تا شعاع 50 متر را بدون تماس محقق می‌سازد.

کاربران کیف پول واید با نزدیک شدن به شعاع 50 متری فروشندگان دارای واید یا همان پذیرندگان، نام پذیرنده را در بخش پرداخت کیف پول خود مشاهده و با ورود مبلغ، پرداخت را انجام خواهد داد. 

واید به سادگی واریز، انتقال و برداشت از کیف را با بالاترین سقف مجاز بانک مرکزی ایران انجام می‌دهد.

USSD

USSD مخفف Unstructured Supplementary Service Data ( به معنای داده خدمات تکمیلی بدون ساختار ) است که در زبان فارسی به کد‌های دستوری معروف شده‌اند. USSD گزینه‌هایی برای پرداخت غیر نقدی برای اشخاصی است که گوشی هوشمند ندارند و این اشخاص می‌توانند بدون تلفن هوشمند یا دسترسی به اینترنت نیز پرداخت‌های خود را انجام دهند.

کدهای USSD مستقیما به سرورهای اپراتورهای تلفن همراه ارسال می‌شوند و نحوه کارکرد آن‌ها به نحوی است که اطلاعات کدها در سرور ذخیره نشود. این کدها معمولا اعدادی هستند که بین دو علامت * و # قرار می‌گیرند. آن‌ها جز خدمات جانبی رایگان شبکه GSM (سیستم جهانی ارتباطات تلفن همراه) هستند و همیشه در دسترس بوده و هیچ‌گونه هزینه یا کارمزدی برای کاربر ندارند.

QR کد

QR مخفف Quick Response و به معنای پاسخ سریع است. این کد دوبعدی دارای الگویی از مربع‌های سیاه است که در یک مربع بزرگتر قرار گرفته‌اند. QR کد توسط دوربین گوشی‌های هوشمند خوانده می‌شوند.

QR کدها به طور گسترده‌ای در پرداخت‌های غیر نقدی استفاده می‌شوند و برای استفاده از آنها کافی است که کاربر QR کد دریافتی از فروشنده را اسکن کند تا تراکنش انجام شود.

ECS

ESC مخفف Electronic clearance service است و به معنای خدمات ترخیص الکترونیکی است این روش امکان پرداخت اتوماتیک اقساط یا خدمات دریافتی ماهانه کاربران را تسهیل می‌کند و در بسیاری از کشورها به طور گسترده برای پرداخت‌های انبوه، اقساط ماهانه ثابت (EMI که هر ماه در تاریخ خاصی مبلغ ثابتی از حساب فرد به عنوان قسط (اصل پول و بهره آن) کسر می‌شود)، پرداخت قبض‌های خدماتی همچون آب و برق و … و پرداخت‌هایی همانند سود سهام، حقوق بازنشستگی و حقوق کارمندان، از آن بهره می‌برند. برای استفاده از این روش نیاز به دریافت مجوز از بانک وجود دارد و به دلیل وجود دستورالعمل‌هایی که در آن حداکثر میزان بدهی، مدت اعتبار و هدف تراکنش را کاملا روشن می‌کنند، ESC به عنوان یک روش پرداخت امن در سیستم بانکی شناخته می‌شود.

کارتهای هدیه

کارت‌های هدیه، راهی بسیار مفید در حذف رد و بدل کردن پول نقد هستند. گیرنده کارت هدیه می‌تواند به راحتی از آن برای اقلام مدنظرش استفاده کند. فروشگاه‌های زیادی وجود دارند که تخفیف‌های خوبی برای خرید با کارت هدیه در نظر می‌گیرند.

دستگاه‌های کارتخوان

در حالت سنتی، دستگاه‌های کارتخوان چیزی بیش از دستگاهی برای خواندن کارت‌های بانکی مشتریان در فروشگاه‌ها نیستند. با این حال گستردگی استفاده از این دستگاه‌ها در حال افزایش است و آنها هم اکنون در موبایل‌ها نیز از طریق اینترنت، قابل استفاده هستند. امروزه دستگاه‌های کارتخوان دارای انواع فیزیکی، دیجیتالی و موبایلی هستند. دستگاه‌های کارتخوان موبایلی بیشتر برای کسب و کارهای کوچک که قصد تهیه دستگاه‌های الکترونیکی به نسبت گران قیمت را ندارند، مناسب هستند و نوع دیجیتال آن از انواع برنامه‌های کاربردی تحت وب برای انجام شدن عملیات پرداخت بهره می‌برند.